4. Hz. Muhammed Danışarak İş Yapardı

Hz. Muhammed bir konuda karar vermeden önce konuyu iyi bilen kimselerle fikir alışverişinde bulunurdu. Onların düşünce ve görüşlerini sorardı. Hz. Peygamberin bu şekilde hareket etmesi, Âl-i İmrân suresinin 159. ayetinde şöyle belirtilmiştir: “...(Ey Peygamber) işlerinde onlarla fikir alışverişinde bulun...”

 Müslümanların bir işe karar verirken fikir alışverişinde bulunmalarına Şûrâ suresinin 38. ayetinde şöyle dikkat çekilmiştir: “...Onların (müminlerin) işleri aralarında danışma iledir...” Ayrıca “...Eğer bilmiyorsanız bilenlere sorunuz.” (Enbiyâ suresi, 7. ayet.) ayetiyle de bilinmeyen konuların bilenlere sorulması istenmiştir.

 İslam düşüncesinde insanlarla fikir alışverişinde bulunmaya istişare denir.Hz. Peygamber, “Her şeyi en iyi ben bilirim.” anlayışıyla hareket etmemiştir. O, “Danışan asla pişman olmaz.” (Heysemi, Mecmaü’z-Zevaid, C 2, s. 280.) “Bir millet, işlerini danışma ile yürüttüğü sürece sıkıntıya düşmez.” (Tirmizî, Fiten, 7.) sözleriyle İslam’da danışmanın önemini ortaya koymuştur.

 Hz. Peygamberin hayatında istişare ile ilgili pek çok örnek vardır. O, kızlarını evlendirme konusunda ailesiyle istişare ederek karar vermiştir. Kendisine ilk vahiy geldiğinde önce eşi Hz. Hatice’ye danışmış, sonra da onun önerisiyle bilge bir kişi olan Varaka’ya gitmiştir. Onun görüş ve düşüncelerini alıp peygamberliği konusunda söylediklerini dikkatle dinlemiştir.

 Peygamberimiz, Bedir Harbi’nde uygulanacak taktik hususunda arkadaşlarına danışmıştır. Askerlerin konuşlanacağı yeri, yine istişare ile belirlemiştir. Uhut’ta savunma mı yoksa meydan harbi mi yapılacağı hususunda da arkadaşlarına danışmış ve istişare sonucunda benimsenen görüşü kabul etmiştir. (Şaban Döğen, Resul-i Ekremdeki Eşsiz Ahlak, s. 105.) Hendek Harbi’nde şehrin etrafına hendek kazma fikri yine istişare sonunda Selman-ı Farisi’den çıkmıştır. Bütün bu örnekler, Hz. Muhammed’in danışarak iş yapmaya çok önem verdiğini göstermektedir.

 Günümüzde görüş alışverişinde bulunmak vazgeçilmez bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Çünkü danışarak ortak görüş oluşturmanın birçok faydası vardır. Bir konuyu bir kişi yerine birkaç kişi birlikte düşünürse her açıdan değerlendirmek mümkün olur. Bu şekilde hareket etmek hataları en aza indirir. Ayrıca görüş sormak suretiyle diğer insanların fikirlerine de değer verilmiş olur. İnsanların güveni kazanılır. Bizler de bir karar alırken büyüklerimize sormalıyız. Konuyla ilgili uzman görüşlerini dikkate almalıyız. Yapacağımız işlerde istişare yapmanın Peygamberimizin tavsiyesi olduğunu unutmamalıyız.